Author :
Abstract
Türkiye’de, 1950 seçimleri ile iktidara gelen ve muhafazakâr bir dünya görüşüne sahip olan, politikasını bürokrasi karşıtlığı üzerine kurmuş, liberal kapitalizm ve demokrasi söylemi esasları etrafında şekillenmiş olan Demokrat Parti, Amerika ve Rusya ile olan ilişkileri ve bu devletlerin rejimlerine yönelik ideolojik duruşuyla, ülkedeki “sol” algısını etkilemiş ve baskılamıştır. Amerika’nın komünizm ile mücadele fikrini yayması Demokrat Parti’nin komünizm/sol karşıtlığı üzerine kurduğu politikalara yön vermiştir. Bu çerçevede hem elindeki yasal olanakları kullanmak ve hem de basın-yayın yolu ile algı yönetimi yapmak suretiyle “sol” gelişimine ya da bu gelişimin sekteye uğramasına etki etmiştir. DP’nin ilk iktidar dönemi olan 1950-1954 yılları arasında ki siyasi gelişmelere, meclis konuşmalarına, gerek milli eğitim politikalarına, işçi ve sendikalar konusunda ki duruşuna bakıldığında Türkiye komünizm ile en önde mücadele eden ülkelerden biri olmuştur. Dönemin göze çarpan protesto şekillerinden biri “komünizmi tel’in” toplantılarıdır. Tel’in, lanetlemek anlamına gelmektedir. Siyasiler, öğrenci birlikleri, işçiler, sendikalar, diyanet işlerinden, üniversitelere kadar birçok kesimin içinde bulunduğu, basına da yansıyan komünizmi tel’in toplantıları yapılmıştır.
Keywords
Abstract
The Democrat Party, a party that came into power in Turkey in 1950 by election, that has a conservative world view, has founded its policies on opposing bureaucracy and has been shaped around the principles of liberal capitalism and liberal democracy, has impacted and suppressed the “left” perception in the country with its relations with America and Russia and its ideological position on the regimes in these countries. America’s spreading the idea of fighting communism guided the policies that the Democrat Party had established on Communism/opposing left. In this context the party has used the legal resources at its disposal and the press-broadcasting to guide perception in the development and/or interruption of the “left”. When the political developments, parliament speeches, national policies and positions on workers and unions in 1950-54 during the first term of DP’s rule are observed, it is clear that Turkey was one of the leading countries to combat communism. One of the most striking forms of protesting of the period is the “communism tel’in (condemnation)” meetings. Tel’in is defined as condemning. “Communism condemnation” meetings were held including participants from many different walks of life including politicians, student unions, workers, syndicates, religious affairs and universities; and were reflected in the press.
Keywords
- Ahmad, F. (2012). Modern Türkiyenin Oluşumu. Kaynak Yayınları, İstanbul,
- Ahmad, F. (2007). Bir Kimlik Peşinde Türkiye. İstanbul Bilgi ÜniversitesiYayınları, İstanbul.Ahmad, F. (1992). Demokrasi Sürecinde Türkiye (1945-1980). Hil Yayınları, İstanbul.
- Altaş, S. (2011). Çarıklı Demokrasi. İkici Adam Yayınları, İstanbul.
- Arcayürek, C. (1985). Demokrasinin İlk Yılları 1947-1951. Bilgi Yayınevi,Ankara.Baban, C. (2009). Politika Galerisi: Bir Devrin Hükümranları. Timaş Yayınları,Başgil, A. F. (2008). 27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri Görüp Yaşadıklarım. Yağmur Yayınevi, İstanbul.
- Boratav, K. (2006). Türkiye İktisad Tarihi 1908-2005. İmge Kitabevi, Ankara.Çizmeli, Ş. (2007). Menderes Demokrasi Yıldızı? Arkadaş Yayınevi, Ankara.
- Demir, Ş. (2011). Düello Menderes ve İnönü Demokrat Parti’den 27 Mayıs’a Olaylar. Timaş Yayınları, İstanbul.
- Demirel, T. (2016). Türkiye’nin Uzun On Yılı Demokrat Parti İktidarı ve 27 Mayıs Darbesi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Eroğul, C. (1990). Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi. İmge Kitabevi, İstanbul, 1990.
- Karpat, K. (2013). Türk Demokrasi Tarihi Sosyal, Kültürel, Ekonomik Temeller, Timaş Yayınları, İstanbul,
- Koç, Y. (1998). Türk-İş Tarihinden Portreler Eski Sendikacılardan Anılar- Gözlemler I. Türk-İş, Ankara.
- Koçak, C. (2007). Türkiye’de Milli Şef Dönemi (1938-1945)., Cilt 2, İletişimMakal, A. (2007). Ameleden İşçiye Erken Cumhuriyet Dönemi Emek Tarihi Çalışmaları. İletişim Yayınları, İstanbul.
- Mardin, Ş. (2015). Türkiye, İslam ve Sekülarizm: Makaleler 5. İletişim Yayınları,Meşe, E. (2017). Komünizmle Mücadele Dernekleri. İletişim Yayınları, İstanbul.Pektaş, Ş. (2012). Menderesli Yıllar Demokrat Parti Döneminde İşçi Hareketleri. Fırat Yayınevi, İstanbul.
- Savran, S. (2010). Türkiye'de Sınıf Mücadeleleri Cilt 1: 1908-1980. Yordam Kitap, İstanbul.
- Şişmanov, D. (1990). Türkiye İşçi ve Sosyalist Hareketi Kısa Tarih (1908-1965). Belge Yayınları, İstanbul.
- Toker, M. (1990). Demokrat Parti’nin Altın Yılları 1950-1954. Bilgi Yayınevi,Yalman, A. E. (1970). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim Cilt:4 (1945- 1970). Rey Yayınları.
- Yerasimos, S. (1976). Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye 3- I. Dünya Savaşından 1971’e. Gözlem Yayınları, İstanbul.
- Zürcher, E. J. (2000). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi. İletişim Yayınları, V-MAKALELER
- Atılgan, G. (2015). 1950-1960 Tarımsal Kapitalizmin Sancağı Altında,Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Siyasal Hayat. G. Atılgan, C. Saraçoğlu, A. Uslu (Edit.). Yordam Kitap, İstanbul.
- Aydın, İ. (2017). Yönetimde Paternalizm. Prof. Dr. Mahmut Tezcan’a Armağan:Bilime Adanmış Bir Yaşam (1967-2007). A. Kasapoğlu, A. Çakır İlhan, Z. Güler (Edit.). Ankara.
- Büyük, C. (2018). Ahmet Hamdi Akseki’nin Din Karşıtı Akımlar ile Mücadelesi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. Erzurum.
- Çelik, A. (2014). 1950’lerin Unutulan (Demokrat) İşçi Partisi ve Onun Üç Sisyphus’u”. Çalışma ve Toplum. 2.
- Dilek, H. (2016). 1946-1950 Seçimlerinde Mardin. TİDSAD Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(6).
- Doğan, M. G. (2015). Türkiyenin İlk Sendikalar Yasası Döneminde Grev HakkıTartışmaları. Tanzimat’tan Günümüze Türkiye İşçi Sınıfı Tarihi 1839-2014Yeni Yaklaşımlar, Yeni Alanlar, Yeni Sorunlar. Y. Doğan Çetinkaya, M. Ö. Alkan (Edit.). Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
- Doğan, R. (2004). Ahmet Hamdi Akseki ve Yaygın Din Eğitimine Hizmetleri. H.Arslan, M. Erdoğan (Yay. Haz.). Ahmet Hamdi Akseki (Sempozyum), Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları/327, Ankara.
- Elmacı, M. E. (Tarihsiz). Hümanist Bir Aydınlanmacı; Hasan Âli Yücel. KöyEnstitüleri Dosyası, Türk Rönesansı. A. Ö. Türen (Edit.). Destek Yayınları,Gez, B. O. (1996-1997). İbadet Dilinin Türkçeleştirilmesi Aşamalarından Biri:Türkçe Ezan ve uygulamaları. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2(6-7).
- Koçak, M. H. (2015). Salonlardan Meydanlara Doğru: 50’lerden 60’lara İşçiHareketi Grev Hakkının Peşinde. Tanzimat’tan Günümüze Türkiye İşçiSınıfı Tarihi 1839-2014 Yeni Yaklaşımlar, Yeni Alanlar, Yeni Sorunlar. Y.Doğan Çetinkaya, M. Ö. Alkan (Edit.). Tarih Vakfı Yurt Yayınları,Tınal, M. (2000). Türkiye'de Bir Sivil Toplum Örgütü: İnsan Hakları Derneği. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 3.
- Tunçay, M. (1992). Siyasi Tarih (1923-1950). Türkiye Tarihi 4- Çağdaş Türkiye 1908-1980. S. Akşin (Edit.). Cem Yayınevi, İstanbul.
- Tunçay, M. (1992). Türkiye Cumhuriyetinde Sosyalizm (1960'a kadar).Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. 7. İletişim Yayınları, İstanbul.Yıldırmaz, S. (2008). Demokrat Parti ve Dönemi: Sol Tarih Yazımında “Kayıp” Zamanın İzinde. Praksis,18.
- Azman, A. (1994). Türk Basınında Siyasi bir Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın. İstanbul Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
- Bengi, H. (1998). Gazeteci, Siyasetçi ve Fikir Adamı Olarak Hüseyin CahitYalçın. Hacettepe Üniversitesi AİİTE, Yayımlanmamış Doktora Tezi,Gazel, A. A. (2000). Hüseyin Cahit (Yalçın) Bey’in Siyasi Hayatı (1908-1913). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Yılmaz, S. (2010). İkinci Dünya Savaşı Sonrası Türkiye’de Sovyetler Birliği veKomünizm Algısının Toplum ve Kurumların Biçimlenişindeki Etkisi.Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi, İÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü,
